Vrijzinnig humanistische morele bijstand in het huisvandeMens Gent – Eeklo

Onderstaand is een uitspraak die onze collega Winnie Belpaeme vaak gebruikt, maar ook de essentie weergeeft van wat vrijzinnig humanistische morele bijstand is. Wanneer wij aan mensen vertellen dat we als vrijzinnig humanistisch consulent morele bijstand bieden, kunnen ze zich daar vaak weinig bij voorstellen. Met dit artikel hopen we wat meer duidelijkheid te scheppen.

‘Als mensen moeten we het zelf doen, maar daarom niet alleen’

Als mens worden we in ons leven met een caleidoscoop aan ervaringen geconfronteerd: zo kunnen we enerzijds mensen, dingen, huisdieren, soms ook werk, prestige, status, gezondheid en mobiliteit verliezen. Maar kennen we anderzijds waarschijnlijk ook momenten van geluk, we ervaren vriendschap, de liefde kan ons pad kruisen, enzovoort. Al die ervaringen brengen evenveel verschillende gevoelens met zich mee: pijn, kwaadheid, twijfel, schuld, ontgoocheling, vreugde, verliefdheid … Te midden van dit alles zoeken we manieren om verder te gaan, zoeken we onze weg in het bestaan, zoeken we naar zingeving. 

Niet iedereen heeft anderen rondom zich waaraan die zijn verhaal kan of wil vertellen. Het kan mensen deugd doen, voor verlichting en ademruimte zorgen. Om hun verhaal te kunnen vertellen aan een ander die betrokken luistert. Iemand die geen oordeel velt en die meezoekt naar wat die weg dan wel zou kunnen zijn. In de huizenvandeMens vind je die betrokken luisteraars. 

Morele bijstand is een unieke manier om naar de verhalen van mensen te luisteren. De existentiële zorg onderscheidt zich door zijn specifieke levensbeschouwelijke kleur

Morele bijstand is een unieke manier om naar de verhalen van mensen te luisteren. De existentiële zorg onderscheidt zich door zijn specifieke levensbeschouwelijke kleur. Er wordt gewerkt met de waarden en het zingevingskader van de persoon, alsook vanuit vrijzinnig humanistische waarden. Centraal daarin staan autonomie en zelfbeschikking, verbondenheid en medemenselijkheid. 

We zoeken – samen met de cliënt – naar wat er (nog) zin geeft aan het leven, naar betekenis. We kijken samen terug, kijken naar het hier-en-nu en naar een (eventuele) toekomst. Oplossingen hebben we niet, maar we zoeken samen naar betekenisgeving in verbinding, van mens tot mens. Ieder gesprek is strikt vertrouwelijk. Wanneer mensen, omwille van allerlei redenen, niet zelf naar een huisvandeMens kunnen komen, gaan we bij hen thuis of naar de instelling waar ze verblijven. 

Hieronder laten we twee mensen, Odette en Ann-Katrien (twee fictieve namen, nvda), aan het woord die beroep doen op vrijzinnig humanistische morele bijstand. Odette is 89 jaar, Ann-Katrien is 64 jaar. 

Wat betekent het bezoek van een vrijzinnig humanistisch consulent voor jou?  

Odette: Het biedt mij de veiligheid om te kunnen praten, iets waar ik nood aan heb. Ik ben een sociaal iemand en ik heb mijn kinderen rond mij heen, maar dat is niet hetzelfde. Mijn kinderen hoeven niet te weten waarmee ik allemaal kamp. Ik spaar mijn kinderen zo veel mogelijk, ik heb hen altijd willen beschermen. Ik stel me voorzichtig op, mijn intieme gevoelens hou ik voor mezelf. Ik kom niet zo snel los en zeg dan ook niet altijd alles tegen mijn vriendinnen. In het contact met mijn vrijzinnig humanistisch consulent ervaar ik wel een veilig gevoel en aarzel ik niet om te praten over iets wat gebeurd is. Dat doet me goed. Anders blijft alles binnenin hangen. Ik kan het ook op mezelf doen en alles alleen verwerken, maar dat is heel zwaar.  

Ann-Katrien: Mijn consulent is de enige persoon waaraan ik heel wat zaken kan vertellen die ik niet vertel aan anderen zoals vriendinnen of familie. Dit komt onder andere door de vertrouwensband die gegroeid is tussen mij en mijn consulent. Ook de duurzaamheid van de contacten maakt dat ik een soort houvast heb, een baken om naar uit te kijken. Ik merk ook dat hoe moeilijker ik het heb, hoe meer ik uitkijk naar de gesprekken. Het doet ook veel om vrij te kunnen spreken zonder het vermanende ‘je doet het zo goed nu’ waarmee ze eigenlijk zeggen ‘doe zo maar voort… zonder zagen’. Bij mijn vrijzinnig humanistisch consulent krijg ik een vraag naar verheldering, af en toe ook wat feedback. 

Waarover gaan de gesprekken?  

Odette: Over allerlei zaken. Er zit geen rem in mij omdat er vertrouwen is. Het is goed om alles wat me hindert en ambeteert, maar ook wat mooi is – want dat hoort gelukkig ook bij het leven – te kunnen uiten. Ik kijk uit naar deze gesprekken. We blikken ook samen terug op wat er is gebeurd in mijn leven. Ik draag een dikke rugzak, gevuld met mooie en ook minder mooie zaken. Dat is nu eenmaal het leven. Ik leef heel graag en door te kunnen vertellen wat me stoort, pijn doet of me vreugde geeft, voel ik me vrijer. Ik kan me in alle vrijheid volledig uitdrukken en word gezien en gehoord. Ik was altijd geremd en ik merk dat dit begint te veranderen. Misschien positief, misschien negatief maar ik ken nog altijd mijn grenzen.

Mijn consulent is de enige persoon waaraan ik heel wat zaken kan vertellen die ik niet vertel aan anderen zoals vriendinnen of familie. Dit komt onder andere door de vertrouwensband

Ann-Katrien: De gesprekken gaan vooral over mijn chronische pijn en het dagelijkse gevecht om ermee te leven. Iets wat de ene keer beter lukt dan de andere keer. Zelfs tegen mijn consulent praat ik er eigenlijk ook niet zo graag over… Klagen geeft me een schuldgevoel. Al ‘klaag’ ik tegen haar wel… en krijg ik bij haar steeds een luisterend oor met de volle aandacht. ‘Hier ben ik met de gebruikelijke jeremiades’ (klaagzang, nvdr.), zeg ik dan, en door dit uit te spreken wordt het klagen wat lichter. Maar naast het praten over mijn chronische pijn kan ik nog van alles kwijt: mijn dagelijks reilen en zeilen, bepaalde hobby’s tot fait divers. Ik heb hier behoefte aan, het helpt om de pijn te doorbijten. Het is ook positief om met andere, diverse zaken bezig te zijn. En steeds mag ik daar vlot over vertellen. Dit alles vind ik niet terug  bij een arts, maar zeker ook niet bij een psycholoog, waar het gesprek toch meer gericht is op een welbepaalde therapie. Bijkomend is het prettig om enkele interesses met mijn consulent te delen, zoals literatuur en muziek. Ook hierin vind ik een uitlaatklep. 

Kijk je soms vooruit, naar wat mogelijks nog komen kan? 

Odette: Ja, natuurlijk. Ik ben niet bang om dood te gaan. Ik ben daar rustig in. Het enige waar ik bang voor ben, is pijn. Ik wil geen pijn. Ik wil zelf mijn grenzen trekken, ik wil waardig sterven. Ik hoop dat er geen blokkades meer komen in de euthanasiewetgeving en dat alles zo gunstig mogelijk evolueert. Want ten slotte wil ik zelf beschikken om wel of niet te leven. Zelfbeschikking is voor mij heel belangrijk. Ik ben heel zelfstandig, het leven heeft me zo gemaakt. En dat is goed. Misschien ben ik wel wat minder soepel geworden. Maar ik kan wel zeggen dat ik gelukkig ben. Ik ben gelukkig in mijn zijn. Ik herken me in kleine dingen, zoals werken in de tuin. Ik geniet van alles: ik vind het leven een geschenk, maar je moet het ook kunnen inzien dat het een geschenk is. Anders maak je jezelf triest. Mensen die het leven niet als een geschenk kunnen zien, zitten in een soort armoede, niet in de letterlijke, maar wel in de symbolische betekenis. 

Ann-Katrien: Ik heb eerder een vrees voor ‘wat komen kan’. Ik begin dan te piekeren en moet dit streng van me afzetten. Het gezegde ‘het komt wel goed’ is dikwijls niet voor mij bedoeld (en voor zoveel anderen op deze aardkluit). 

Dank voor jullie inkijk. 

Wie behoefte heeft aan een gesprek, kan een afspraak maken:
huisvandeMens Gent – Eeklo
Kantienberg 9 – 9000 Gent
gent@demens.nu – 09 233 52 26
Onze dienstverlening is gratis.

Wil je de papieren versie van De Geus thuis ontvangen? klik hier voor meer informatie.